Ceramiczny Szlak Ulicy Nawrot

[PL] Posesja przy ul. Nawrot 12 przez ponad sto lat związana była z edukacją. Samotna oficyna, która obecnie pełni funkcje biurowe, to jedyny istniejący budynek dawnej szkoły Karla Weigelta (1870-1942) – pedagoga, właściciela niemieckiej szkoły dla dziewcząt i chłopców, ulokowanej tu w 1909 r.  Podczas I w. św. Weigelt prowadził na posesji progimnazjum niemieckie. Znajdowały się tu dwie oficyny i parterowy oraz drewniany dom frontowy. Po wojnie Weigelt zlikwidował szkołę zostawiając tylko przedszkole froeblowskie, prowadzone wspólnie z drugą żoną – Olgą. Szkoła Powszechna nr 22 została tu przeniesiona w 1919 r. z ul. Średniej 14. Pierwszą kierowniczką placówki przy  ul. Nawrot 12 była Maria Przedpełska. Patronką szkoły została Emilia Plater. Szkoła posiadała swoją drużynę harcerską. W międzywojniu odbywały się tu rów­nież Wieczorowe Kursy Uzupełniające Polskiej Macierzy Szkolnej pod kie­rownictwem Konrada Fiedlera oraz zajęcia publicznej szkoły dokształcającej dla dziewcząt p...

[PL] Monumentalną kamienicę narożną, wybudowaną w 1913 roku według projektu architekta Leona Dońskego.  Do budowy czteropiętrowego domu użyto cegieł z zakładu Otto Krausego (Nowe Rokicie) i klinkieru częstochowskiego. Właścicielami budynku były rodziny Chanana i Mindli Brzezińsskich oraz Ruchli i Rywena Kapeluszników. Kamienica może służyć za przykład rozmachu, z jakim budowano w Łodzi domy tuż przed wybuchem I wojny światowej. Zdobią ją efektowne detale. Na elewacji ułożono delikatne elementy niebieskiej ceramiki. Podobnie w prześwicie bramy, gdzie ściany wyłożone są płytkami o opalizującym kolorze - efekt ten nazywamy iryzacją, a przypomina on wizualnie plamy benzyny. Jedna z płytek w prześwicie bramnym posiada widoczną sygnaturę Idela Nuchema (Józefa) Grünholza (1884-1943?). Był on łódzkim zdunem i handlarzem pochodzącym z Żarnowa. W czasie budowy kamienicy przy Nawrot 17/Sienkiewicza 52 działał przy ul. Piotrkowskiej 176. Być może to jego firma budowała piece, w które wyposażo...

[PL] Nadszedł wreszcie moment, by przedstawić kolejny adres na Szlaku: Nawrot 22.  Działał tutaj sklep, serwis i wytwórnia instrumentów muzycznych, należące ponad sto lat temu do rodziny Teodora i Alfreda Lessigów. W 1886 roku Teodor Lessig, założył w Łodzi pracownię instrumentów muzycznych – ze specjalnością: instrumenty dęte i smyczkowe. Prowadził ją początkowo przy ulicy Piotrkowskiej.  Na początku XX wieku punkt ten został przeniesiony na posesję należącą do rodziny Lessigów przy ul. Nawrot 22, gdzie schedę po Teodorze przejął jego syn – Alfred. Punkt ten stał się znany na mapie Łodzi. Tu zaopatrywali się w instrumenty łódzcy muzycy i lokalne orkiestry.  W 1912 roku firma zdobyła mały złoty medal na Wielkiej Wystawie Rzemieślniczo-Przemysłowej w Łodzi. W nieistniejącym już parterowym budynku frontowym przy Nawrot 22 mieścił się sklep nie tylko z instrumentami, ale i gramofonami oraz płytami szelakowymi. Jeszcze w latach 60. ubiegłego nadal funkcjonował tu zakład napra...

Choć posesja znana jest głównie z działalności edukacyjnej (m.in. szkoła Marii Szczyglińskiej), to także wątków budowlanych związanych z historią Nawrot 42 nie brakowało pod tym adresem.  Przed II wojną światową znajdowała się tutaj siedziba firmy murarskiej prowadzonej przez syna łódzkiego betoniarza, urodzonego w Berlinie (1906 r.) technika Wilhelma Horsta Matza.  Było to przedsiębiorstwo zajmujące się m.in.: wyrobami betonowymi, robotami brukarskimi (z kamienia polnego i granitu), asfaltowymi oraz ziemnymi. Zwłaszcza z tego pierwszego asortymentu, przedsiębiorstwo było doskonale znana w Łodzi.  Firma Matza utwardzała łódzkie podwórka, bramy i hale fabryczne. Rzemieślnik produkował także schody z lastriko, stopnie i parapety. Układał też charakterystyczny na dziedzińcach kamienic czerwonawy beton amerykański.   Biuro znajdowało się przy ul. Nawrot 42. Później przedsiębiorstwo skomasowano z firmą „Żelbet” z ul. Karolewskiej 41. Sam Wilhelm Horst Matz był mężem ...

 [W opracowaniu].

Mozaikowa sroczka widoczna od strony ul. Targowej frunie z ze złotym pierścionkiem w dziobie. To nawiązanie do istniejącego dawnej w tej kamienicy zakładu jubilerskiego mistrza Tadeusza Sylwestra Bańkowskiego (1876-1942) – członka zarządu Cechu Jubilerów, Zegarmistrzów i Grawerów w Łodzi.  Zakład funkcjonował tutaj w międzywojniu.  Sam Bańkowski parał się swoim fachem od 1903 roku. Inni członkowie tej rodziny także zajmowali się złotnictwem oraz medycyną. Ptasia mozaika znajduje się nad wejściem do pracowni architektonicznej. To kolejne powiązanie historyczne, bo dawnym mieszkańcem tego budynku był Zygmunt Stanisław Waszkiewicz (ur. 1905), absolwent Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, członek SARP i pracownik Nadzoru Budowlanego przedwojennego magistratu oraz powojennej Pracowni Urbanistycznej w Zarządzie Miejskim. Również firmy związane z budownictwem działały przed II wojną światową pod tym adresem jak: sklep z farbami i żelazem Majera Wajnberga, skład farb...

IDEA  Wanderland to projekt uczynienia bezimiennego dzisiaj zieleńca, położonego u zbiegu ulic Nawrot i Targowej, miejscem przyjaznym dla mieszkańców, spotkań sąsiedzkich i umocowanym w tożsamości historycznej ulicy Nawrot. Jak chcemy to osiągnąć? Przy wykorzystaniu dziedzictwa, sztuki i ekologii oczywiście!  HISTORIA  Idea odwołuje się do postaci Włodzimierza Wandera (saksofonisty jazzowego i rockendrolowego) i jego siostry Bogumiły Wander (dziennikarki i spikerki telewizyjnej), którzy mieszkali i wychowali się w nieistniejącej już kamienicy obok skweru (Nawrot 62). W kwietniu tego roku wystąpiliśmy z inicjatywą nazwania w/w skweru imieniem Bogumiły Wander. Uchwała w tej sprawie trafi pod obrady Rady Miejskiej po wakacjach tego roku. Liczymy, że uda się połączyć nadanie nazwy skwerowi z odsłonięciem instalacji artystycznej i urodzinami Bogumiły Wander, które przypadają na 7.10. Skoro skwer będzie nosił imię Bogumiły, instalację artystyczną pragniemy poświęcić jej bratu. ...

Pliszka, szczygieł, mysikrólik, kos, sikorka bogatka, rudzik, mazurek, gil, jaskółka i sierpówka. Ptasia „blok ekipa”, która zamieszkała w ogrodzeniu posesji przy Nawrot   95 , to w większości gatunki, które nie odlatują na zimę do innych krajów. Zupełnie inaczej, niż dawni mieszkańcy otoczonego ogrodem niewielkiego, parterowego domu, którego budowę rozpoczęto w 1922 roku. Bo tutejsi lokatorzy, to prawdziwe wędrowne ptaki, których nie wiatr polarny, ale wichry historii pchnęły w lot w inne zakątki świata. Byli nimi choćby przedwojenni właściciele posesji  - piekarz Adam i Emma Kwiramowie, którzy pochodzili z Szadku, wyemigrowali podczas I wojny światowej do Nowego Jorku, by wrócić do Łodzi i po 1945 roku znów wyjechać, tym razem na zawsze do miejscowości Wittstock we wschodnich Niemczech. Zanim to się stało, ich najmłodszy syn Erwin pofrunął w piórach koloru feldgrau do Rosji, gdzie zginął na froncie i spoczął w ziemi nad Wołgą. Przemierzali świat, szukając swojego bezpieczneg...

[PL] Czy wiecie, że przy ulicy Nawrot znajdują się tęgie głowy i to dosłownie? To prawdziwa Wyspa Wielkanocna, oczywiście  na miarę lokalnych możliwości.  To nasz kolejny punkt na Ceramicznym Szlaku Ulicy Nawrot, który wspaniale pączkuje. Łódzkie Rapa Nui znajduje się na posesji należącej do Polskiego Związku Głuchych Oddział Łódzki, przy Nawrot 94/96. Spacerując po podwórku możecie odnaleźć ceramiczne rzeźby, które powstały ok. 2005 roku.  Ich autorem jest artysta Sławomir Pawelec z Pabianic. Jeszcze nie tak dawno adres ten był kojarzony z resztek ostatniego, drewnianego domku tkackiego wybudowanego tu przez Gustawa Szulca pod koniec XIX wieku. Sędziwi mieszkańcy pamiętali jeszcze przedwojenną fabrykę trykotów Rudolfa Kunerta. Dzisiaj to ceramika stała się atrakcją, dzięki której warto tutaj zajrzeć, spacerując po Nawrocie.  Twórca rzeźb - Sławomir Pawelec - swoje pierwszą prace z gliną rozpoczął w 1991 roku. Uczestniczył wtedy w warsztatach pod kierunkiem Wiesława ...